Vitamin C là một dưỡng chất có tính chất sống còn đối với sức khỏe. Nó giúp hình thành và duy trì hệ xương, da và mạch máu. Vitamin C có sẵn trong nhiều thực phẩm rau củ quả tự nhiên. Bên cạnh đó, ta còn có thể bổ sung nhanh vitamin C bằng thực phẩm chức năng.
Một số tên gọi khác của vitamin C bao gồm axit L-ascorbic, axit ascorbic hoặc L-ascorbate.
Vì sao chúng ta cần vitamin C?
Vitamin nói chung, trong đó có vitamin C, là các hợp chất hữu cơ. Hợp chất hữu cơ là một hợp chất tồn tại trong các sinh vật sống. Chứa nguyên tố carbon và oxy.
Vitamin C là loại tan trong nước, không như một số loại vitamin khác tan trong chất béo. Nó không cho phép cơ thể sinh vật tích trữ nó. Do đó, để đáp ứng nhu cầu vitamin C cần thiết. Con người cần ăn/uống những thực phẩm có chứa loại vitamin này mỗi ngày.
Vitamin C đóng vai trò quan trọng trong một số chức năng của cơ thể bao gồm sản xuất collagen. L-Carnitine và một số chất dẫn truyền thần kinh.
Nó giúp chuyển hóa protein và có tác dụng kháng oxy hóa mạnh. Có khả năng làm giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư.
Ở động vật có vú, vitamin C làm nhiệm vụ sản xuất collagen. Thành phần chính của mô liên kết và là loại protein dồi dào nhất. Mô cơ có chứa 1-2% collagen.
Vitamin C còn là thành phần quan trọng trong các mô sợi như:
[ssredlist]
- gân
- dây chằng
- da
- giác mạc
- sụn
- xương
- ruột
- mạch máu
[/ssredlist]
Công dụng chữa lành vết thương của vitamin C lần đầu tiên được phát hiện trong cuộc nghiên cứu năm 1942. Cho thấy những người bị bệnh scurvy mất nhiều thời gian để chữa lành vết thương hơn so với những người khác.(1)
Bệnh Scorbut (hay scurvy) là một bệnh do thiếu hụt vitamin C. Biểu hiện dưới các triệu chứng như: chảy máu nướu, chậm lành vết thương, sưng khớp, răng lung lay, thiếu máu và mệt mỏi.
Trong khi đó, một người bình thường cũng có khả năng mắc bệnh Rebound scurvy. Nếu dùng vitamin C liều cao rồi sau đó ngưng đột ngột.(2)
Vitamin C giúp chữa lành vết thương, nhiễm trùng và bệnh lao
Năm 1982, các nhà nghiên cứu kết luận rằng những thể trạng dồi dào vitamin C có khả năng chữa lành vết thương. Vết cắt và trầy xước mau chóng hơn. Nguyên nhân do nhiều vitamin C giúp sản sinh nhiều collagen hơn.(3)
Khi đóng vai một chất kháng oxi hóa. Vitamin C giúp tái tạo mô và giảm tác động do viêm và oxy hóa gây ra.
Đối tượng nào cung cấp đủ lượng vitamin C cần thiết cho cơ thể. Sẽ được trang bị khả năng đề kháng mạnh mẽ hơn trước viêm nhiễm.
Ngoài ra, vitamin C còn giúp ngăn ngừa nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính. Đặc biệt ở những người bị suy dinh dưỡng và lao động quá sức.
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện rằng. Vitamin C có thể tiêu diệt vi khuẩn lao kháng thuốc (TB) trong môi trường nuôi cấy.
Một nghiên cứu được công bố vào năm 2013 cho thấy. Rằng việc bổ sung vitamin C vào thuốc trị lao có thể rút ngắn quá trình điều trị.(4)
Vitamin C hỗ trợ điều trị ung thư
Là một chất chống oxy hóa, vitamin C có thể hỗ trợ điều trị ung thư. Nó bảo vệ cơ thể chống lại sự mất cân bằng oxi hóa. Giúp ngăn ngừa quá trình oxy hóa của các phân tử khác.
Vitamin C còn có vai trò tái tạo các chất chống oxy hóa khác trong cơ thể.
Các phản ứng oxy hóa sinh ra các gốc tự do. Kích hoạt cơ chế dây chuyền sản sinh thêm nhiều gốc tự do khác. Hủy hoại dần các tế bào trong cơ thể.
Trong một nghiên cứu. Vitamin C liều cao đã được sử dụng. Để làm giảm tốc độ tăng trưởng của một số loại mô ung thư.
Các nhà nghiên cứu đề xuất sử dụng vitamin C ở những bệnh nhân ung thư. Không thể áp dụng được các phương pháp điều trị thông thường khác.(5)
Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu hơn. Để tìm ra những loại ung thư nào có thể được điều trị bằng vitamin C. Và phương pháp điều trị trị nào khi kết hợp với vitamin C. Có thể đề cao tính hiệu quả cũng như tác dụng lâu dài tương ứng với từng phương pháp.
Trong khi đó. Có một số ý kiến chuyên môn khác xung đột về việc ứng dụng vitamin C trong điều trị ung thư.(6)
Vào năm 2013, các nhà nghiên cứu đã tìm ra bằng chứng cho thấy tiêm vitamin C liều cao vào tĩnh mạch. Có thể mang lại dấu hiệu tích cực cho bệnh nhân ung thư.(7)
Một nghiên cứu khác vào năm 2015 đã khẳng định lại điều này.(8)
Bênh cạnh đó, Viện Ung thư quốc gia Mỹ– National Cancer Institute – cho rằng. Phương pháp tiêm vitamin C liều cao vào tĩnh mạch ít gây ra tác dụng phụ.
Rất nhiều chuyên gia khác có cùng quan điểm ủng hộ vitamin C điều trị ung thư. Họ đã và đang áp dụng phương pháp này.
“Nghiên cứu của chúng tôi chứng minh được rằng tiêm vitamin C liều cao giúp điều trị ung thư. Phương pháp này ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư. Thậm chí tiêu diệt chúng.” – Tiến sĩ Ronald Hoffman cho biết.
Trong khi đó, nó chưa được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) phê duyệt và công nhận như một phương pháp điều trị chính thức. Và việc áp dụng nó để điều trị cho bệnh nhân ung thư. Bao gồm cả các bệnh nhân đang ở vào giai đoạn cấp bách nhất (hóa trị và xạ trị) là chưa được phép.
Những lợi ích khác
Vitamin C sở hữu các lợi ích hỗ trợ sức khỏe khác bao gồm:
[ssredlist]
- Sức khỏe tim mạch: Vitamin C mở rộng các mạch máu, tăng tuần hoàn máu, giúp phòng chống các bệnh tim mạch và tăng huyết áp.
- Nồng độ cholesterol: Duy trì nồng độ vitamin C thích hợp giúp kiểm soát cholesterol trong máu ở mức thấp.
- Đục thủy tinh thể: Vitamin C còn giúp giảm nguy cơ đục thủy tinh thể cũng như thoái hóa điểm vàng ở người cao tuổi.(9)
- Tiểu đường: Ăn nhiều rau củ quả giàu vitamin C cho thấy ít có nguy cơ suy thận, mờ mắt và gặp các vấn đề về thần kinh.
- Thiếu máu: Do vitamin C giúp tăng cường hấp thu nhiều sắt hơn.
- Sức khỏe thần kinh: Vitamin C làm giảm nồng độ chì, một kim loại độc hại làm tổn hại đến các tế bào thần kinh.
- Histamine: Histamine là một amin sinh học có liên quan trong hệ miễn dịch cục bộ cũng như việc duy trì chức năng sinh lý của ruột và hoạt động như một chất dẫn truyền thần kinh. Một nghiên cứu năm 1992 cho thấy nồng độ histamine trong máu thấp hơn ở những người tiêu thụ 2g vitamin C mỗi ngày.(10)
- Giảm say sóng: Trong một nghiên cứu gồm 70 người tham gia. Một số họ được cấp cho 2g vitamin C sau đó toàn bộ được đưa lên một bè cứu sinh trong bể tạo sóng trong khoảng 20 phút. Kết quả cho thấy, nhóm được cấp vitamin C có mức độ say sóng thấp hơn.(11)
[/ssredlist]
Vitamin C có giúp trị cảm lạnh?
Mặc dù chưa có nghiên cứu khoa học nào giúp xác định vitamin C có khả năng chữa cảm lạnh. Nhưng trên thực tế, hàm lượng cao vitamin C đích thực giúp tăng sức đề kháng của cơ thể. Đặc biệt khi môi trường có nhiệt độ xuống thấp hoặc khi bạn hoạt động thể chất ở cường độ cao.
Chẳng hạn như. Người cao tuổi và hút thuốc lá là những đối tượng cho thấy có nồng độ vitamin C thấp. Nghiên cứu cho thấy, việc bổ sung vitamin C giúp ích rất nhiều cho các nhóm người này.(12)
Nguồn thực phẩm giàu vitamin C và liều lượng khuyên dùng
TheoViện Y tế quốc gia (NIH), hàm lượng vitamin C tiêu chuẩn tương ứng mỗi ngày đối với:
[ssredlist]
- nam giới trưởng thành là 90 mg
- nữ giới trưởng thành là 75 mg
- phụ nữ mang thai là 85 mg và 120 mg
- phụ nữ cho con bú là 120 mg
[/ssredlist]
Nguồn cung cấp vitamin C tốt nhất là từ rau củ quả tươi. Vì nhiệt độ trong quá trình chế biến có thể làm phân hủy vitamin C. Nên thực phẩm tươi là tối ưu nhất.(13)
Thực phẩm giàu vitamin C:
[ssredlist]
- 1/2 chén ớt chuông đỏ chứa 95 mg vitamin C, hơn 110% nhu cầu tiêu chuẩn
- Một quả cam cỡ vừa chứa 70 mg vitamin C
- Nửa cốc dâu tây tươi chứa 49 mg vitamin C
- Nửa chén rau bina chứa 9 mg vitamin C, bằng khoảng 10% mức chuẩn
[/ssredlist]
Các nguồn thực phẩm khác giàu viatmin C bao gồm trái cây họ cam quýt, cà chua và khoai tây.
Ở các nước phát triển, hầu hết mọi người đều nhận đủ lượng vitamin C. Mặc dù vẫn tồn tại một số ít người thiếu hụt dưỡng chất này.
Nhóm đối tượng này bao gồm:
[ssredlist]
- người hút thuốc và người hít thuốc thụ động
- người không có chế độ ăn đa dạng
- trẻ sơ sinh uống sữa đun sôi
- người bị chứng kém hấp thu dưỡng chất và bị mắc một số bệnh mãn tính
[/ssredlist]
Nồng độ vitamin C của đối tượng có hút thuốc lá thấp hơn đối tượng không sử dụng thuốc lá. Một phần nguyên nhân do tình trạng mất cân bằng oxi hóa cao hơn. Đồng thời, thuốc lá cũng là tác nhân gây tổn thương niêm mạc họng, cổ họng và phổi.(14)
Vitamin C vì thế rất cần thiết để giúp niêm mạc khỏe mạnh. Hơn qua đó giúp giảm nguy cơ viêm nhiễm. Vì vậy NIH khuyến cáo người hút thuốc lá nên bổ sung thêm 35 mg vitamin C mỗi ngày.(15, 16)
Tình trạng quá nhiều vitamin C
Dư thừa vitamin C nhìn chung không gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Tuy nhiên, nếu tiêu thụ trên 1.000 mg vitamin C mỗi ngày. Cơ thể sẽ không hấp thu hết tại đường ruột, có khả năng dẫn đến tiêu chảy và ảnh hưởng đến sức khỏe của hệ tiêu hóa.(17)
Có quan điểm cho rằng, thường xuyên bổ sung vượt ngưỡng vitamin C cần thiết. Bằng thực phẩm chức năng có thể phát sinh sỏi thận. Làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở phụ nữ sau mãn kinh. Tuy nhiên, những minh chứng đến nay chưa thực sự rõ ràng.
Đặc biệt, với đối tượng mắc bệnh hemochromatosis* do di truyền. Nên tham vấn ý kiến bác sĩ trước khi muốn bổ sung vitamin C. Đối tượng mắc bệnh này nếu bổ sung vitamin C với liều lượng cao. Có thể dẫn đến tổn thương mô.
*Hemochromatosis là một rối loạn gây ra. Do cơ thể hấp thụ quá nhiều chất sắt từ chế độ ăn uống. Lượng sắt dư thừa được lưu trữ trong các mô và các cơ quan của cơ thể. đặc biệt là da, tim, gan, tuyến tụy, và khớp xương.
Lượng giới hạn tối đa về lượng vitamin C đối với cả nam và nữ trưởng thành là 2.000 mg/ngày.(18)
Related posts
